electrocutions : आपल्या दैनंदिन जीवनात काही अनुभव वारंवार येतात, पण आपण त्यामागचे खरे कारण समजून घेत नाही. अनेकदा ऑफिसमध्ये किंवा घरी बसून काम करत असताना अचानक कोणीतरी स्पर्श केला की विजेचा हलका झटका बसल्यासारखे वाटते. हे नेमके का होते? यामागे कोणते शास्त्रीय कारण आहे? चला, जाणून घेऊया.
शरीरातील इलेक्ट्रिकल प्रक्रिया आणि करंट
आपल्या शरीरात सतत अनेक जैविक आणि विद्युत प्रक्रिया घडत असतात. तंत्रिका तंतूंमध्ये (नर्व्ह्स) म्येलिन शीथ नावाचे एक आवरण असते, जे वीजेच्या तारांवर असलेल्या प्लास्टिकच्या कव्हरप्रमाणे काम करते. आपण दीर्घकाळ एका स्थितीत बसून राहिल्यास या नसांमध्ये असंतुलन निर्माण होऊ शकते.
याच वेळी, शरीरातील इलेक्ट्रॉन्समध्ये हलचल निर्माण होते आणि जर अशा स्थितीत कोणी तुम्हाला स्पर्श केला, तर म्येलिन शीथ सक्रिय होतात. यामुळेच शरीराला अचानक करंट लागल्यासारखी भावना होते.
करंट बसण्यामागील विज्ञान
तज्ज्ञांच्या मते, आपल्या शरीरात सतत इलेक्ट्रिकल क्रिया घडत असतात. आपण जसे तांब्याच्या तारेवर प्लास्टिकचे आवरण लावून त्याचा वापर करतो, तसेच शरीरातील नसांवरही एक संरक्षक थर असतो.
जर आपण *एकाच जागी बसून राहिलो, विशेषतः प्लास्टिकच्या खुर्चीवर, आणि आपले पाय जमिनीला टेकले नसतील, तर खुर्ची आपल्या कपड्यांमधील *इलेक्ट्रॉन्स गोळा करते आणि त्यात पॉझिटिव्ह चार्ज जमा होतो.
जेव्हा आपण खुर्चीवरून उठतो आणि कुठल्याही वस्तूला किंवा व्यक्तीला स्पर्श करतो, तेव्हा हा चार्ज *संतुलित होण्यासाठी त्वरीत वाहतो, आणि त्यामुळेच *हलका करंट बसल्यासारखे वाटते.
सर्वांना सारखाच प्रभाव का जाणवत नाही?
तज्ज्ञ सांगतात की, हे प्रत्येक व्यक्तीनुसार वेगवेगळे असते. काहींना हा अनुभव सतत येतो, तर काहींना याचा कोणताही त्रास होत नाही. हे प्रामुख्याने त्या व्यक्तीच्या त्वचेच्या संवेदनशीलतेवर अवलंबून असते.
करंट लागण्याची शक्यता कमी करण्यासाठी काही उपाय
- लाकडी किंवा धातूच्या खुर्च्यांचा वापर करा.
- पाय नेहमी जमिनीला टेकलेले ठेवा.
- ओलसर हवामानात हा प्रकार कमी जाणवतो, त्यामुळे वातावरणातील आर्द्रता योग्य ठेवणे फायदेशीर ठरू शकते.
- कपड्यांच्या प्रकारावरही याचा प्रभाव असतो, त्यामुळे सिंथेटिक कपड्यांऐवजी कॉटन कपडे वापरणे फायदेशीर ठरू शकते.
निष्कर्ष
जर तुम्हाला अनेकदा अचानक करंट लागल्यासारखे वाटत असेल, तर घाबरण्याचे कारण नाही. हे शरीरातील इलेक्ट्रिकल प्रक्रियांमुळे आणि स्थिर वीजेच्या (Static Electricity) संचयामुळे घडते. योग्य उपाय केल्यास हा त्रास टाळता येऊ शकतो.
