Kolhapur : महाराष्ट्रातील कोल्हापूर जिल्ह्यातील खिद्रापूर येथे स्थित कोपेश्वर मंदिर हे 900 वर्षांपूर्वीच्या इतिहासाचे साक्षीदार आहे. हे मंदिर आपल्या अद्भुत स्थापत्यशास्त्रासाठी आणि चमत्कारिक शिवलिंगासाठी प्रसिद्ध आहे. या मंदिरातील शिवलिंग दिवसातून तीन वेळा आपला रंग बदलते, ज्यामुळे भाविक आणि पर्यटक थक्क होतात.
कोपेश्वर मंदिर हे एकमेव असे मंदिर आहे, जेथे शिव (महादेव) आणि विष्णू या दोन्ही देवतांची पूजा केली जाते. या मंदिराची रचना अत्यंत भव्य आणि विशिष्ट आहे. मंदिराच्या मुख्य भागात मंडप, आच्छादित मंडप, अंतराळ आणि गर्भगृह अशी विभागणी केलेली आहे. गर्भगृहात दोन शिवलिंगे स्थापित आहेत.
मंदिराचे सर्वात आकर्षक भाग म्हणजे ‘स्वर्ग मंडप’. हा मंडप 48 खांबांवर उभा आहे आणि त्याच्या मुख्य खांबांच्या तीन वेगवेगळ्या रचना आहेत. हा मंडप विज्ञान, तंत्रज्ञान, गणित, कला, संस्कृती आणि स्थापत्यशास्त्र यांचा एक उत्कृष्ट नमुना मानला जातो. मंदिराची एकूण रचना ताऱ्यांच्या आकाराची असून, येथे 108 खांब आहेत, जे चार भागात विभागले गेले आहेत.
हे मंदिर 12 व्या शतकात, म्हणजेच इ.स. 1109 ते 1178 या काळात, शिलाहार राजवंशाच्या कारकिर्दीत बांधले गेले. कोपेश्वर मंदिर हे केवळ एक धार्मिक स्थळ नसून, ते महाराष्ट्राच्या समृद्ध इतिहासाचे आणि स्थापत्य कलेचे एक अद्वितीय उदाहरण आहे. या मंदिराची भव्यता आणि वैशिष्ट्ये पाहण्यासाठी दरवर्षी हजारो भाविक आणि पर्यटक येथे येतात.