Nepal earthquake : नेपाळमध्ये शुक्रवारी रात्री उशिरा आलेल्या भूकंपाने हाहाकार माजवला आहे. ६.४ रिश्टर स्केलच्या या भूकंपामुळे अनेक इमारती कोसळल्या आहेत. भूकंपानंतर आतापर्यंत 129 जणांचा मृत्यू झाला आहे. ढिगाऱ्याखाली दबल्यामुळे अनेक जण गंभीर जखमी झाले असून, त्यांना उपचारासाठी रुग्णालयात दाखल करण्यात आले आहे.
रुकुम पश्चिम आणि जाजरकोटमध्ये भूकंपामुळे सर्वाधिक लोकांचा मृत्यू झाल्याचे सांगण्यात येत आहे. मृतांची माहिती रुकुम पश्चिमचे डीएसपी नामराज भट्टराई आणि जाजरकोटचे डीएसपी संतोष रोक्का यांनी दिली आहे.
नेपाळमध्ये हाहाकार माजवणाऱ्या भूकंपाची तीव्रता दिल्ली-एनसीआरसह संपूर्ण उत्तर भारतात दिसली यावरून अंदाज लावता येतो. बिहारमधील पाटणा आणि मध्य प्रदेशातील भोपाळपर्यंत भूकंपाचे हलके धक्के जाणवले.
नेपाळच्या राष्ट्रीय भूकंप मापन केंद्रानुसार, नेपाळच्या जाजरकोट जिल्ह्यातील लामिडांडा भागात भूकंपाचा केंद्रबिंदू होता. नेपाळचे पंतप्रधान पुष्प कमल दहल ‘प्रचंड’ यांनी भूकंपामुळे झालेल्या मृत्यूबद्दल शोक व्यक्त केला आहे.
त्यांनी बचाव आणि मदतीसाठी 3 सुरक्षा एजन्सी तैनात केल्या आहेत. या भूकंपाचा प्रभाव उत्तर प्रदेशातील लखनऊमध्येही दिसून आला, जिथे लोक हादरे जाणवल्यानंतर घराबाहेर पडले.
जाजरकोटचे केंद्रबिंदू असलेल्या रामीदांडा येथे शुक्रवारी रात्री 11:47 वाजता झालेल्या भूकंपामुळे झालेल्या मानवी व भौतिक हानीबद्दल तीव्र दु:ख व्यक्त करून माननीय पंतप्रधान पुष्पकमल दहल “प्रचंड” यांनी तातडीने बचावकार्यासाठी 300 सुरक्षा यंत्रणा तैनात केल्या आहेत आणि जखमींना मदत केली.
वाडिया इन्स्टिट्यूट ऑफ हिमालयन जिऑलॉजीचे माजी वरिष्ठ भूकंपशास्त्रज्ञ डॉ. अजय पॉल यांनी सांगितले की, गेल्या महिन्यात नेपाळमध्ये 5.7 रिश्टर स्केलचा भूकंप झाला होता आणि त्याआधी भूकंपाचा केंद्रबिंदू डोटी होता, जो आज भूकंपाच्या केंद्राजवळ आहे.
याचा अर्थ मध्यवर्ती पट्टा सक्रियपणे ऊर्जा सोडत आहे. नेपाळमध्ये गेल्या काही महिन्यांत भूकंपाच्या घटनांमध्ये वाढ झाली आहे. गेल्या महिन्यात २२ ऑक्टोबरला झालेल्या भूकंपाचे केंद्रही नेपाळमध्ये होते. नेपाळमध्ये 4 भूकंप झाले. सकाळी ७.३९ वाजता भूकंपाचा पहिला धक्का बसला.
ज्याची तीव्रता रिश्टर स्केलवर 6.1 मोजण्यात आली. यानंतर 8 वाजून 8 मिनिटांनी 4.2 रिश्टर स्केलचा दुसरा भूकंप झाला. भूकंपाचा तिसरा धक्का सकाळी ८.२८ वाजता जाणवला आणि त्याची तीव्रता ४.३ इतकी होती. यानंतर 8 वाजून 59 मिनिटांनी चौथ्यांदा भूकंपाचे धक्के जाणवले.
पृथ्वीचा वरचा पृष्ठभाग सात टेक्टोनिक प्लेट्सपासून बनलेला आहे. या प्लेट्स जिथे जिथे एकमेकांवर आदळतात तिथे भूकंपाचा धोका असतो. जेव्हा या प्लेट्स एकमेकांच्या क्षेत्रात जाण्याचा प्रयत्न करतात तेव्हा भूकंप होतो, प्लेट्स एकमेकांवर घासतात.
त्यातून प्रचंड ऊर्जा बाहेर पडते आणि त्या घर्षणामुळे वरची पृथ्वी थरथरू लागते, कधी कधी पृथ्वी फुटते देखील.कधी आठवडे तर कधी काही दिवसांसाठी तर कधी कधी महिन्यांत ही ऊर्जा मधूनमधून बाहेर पडते आणि भूकंप येत राहतात, याला आफ्टरशॉक्स म्हणतात.