Zombie virus : गेल्या वर्षी सायबेरियाच्या पर्माफ्रॉस्टमधून एक प्राचीन विषाणू सापडला होता. हजारो वर्षे इतक्या कमी तापमानात पडूनही ते सक्रिय होते. म्हणूनच याला झोम्बी व्हायरस असे नाव देण्यात आले. आता शास्त्रज्ञांनी खुलासा केला आहे की हा विषाणू अजूनही संसर्ग पसरवू शकतो.
या विषाणूने एकपेशीय अमिबाला संक्रमित केले आहे. हा झोम्बी विषाणू प्राणी आणि मानवांना संक्रमित करू शकेल की नाही हे शास्त्रज्ञ सध्या सांगू शकत नाहीत. परंतु ते त्यांच्या अभ्यासात असा दावा करतात की पर्माफ्रॉस्टमधून उद्भवणारे विषाणू लोकांसाठी भयंकर धोका निर्माण करू शकतात.
पर्माफ्रॉस्ट हा मातीचा थर आहे जो शतकानुशतके बर्फात गोठलेला असतो. उत्तर गोलार्धातील १५ टक्के भाग पर्माफ्रॉस्ट आहे. पण ज्या प्रकारे ग्लोबल वार्मिंग वाढत आहे, त्यामुळे पर्माफ्रॉस्ट वितळण्याचा धोका आहे.
रशियाच्या सुदूर पूर्व भागात असलेल्या सायबेरियाच्या पर्माफ्रॉस्टमध्ये पाच वेगवेगळ्या प्रजातींचे तेरा विषाणू सापडले आहेत. नमुने गोळा करण्यात आले आहेत. यातील काही विषाणू 48,500 वर्षे जुने आहेत. तेव्हापासून ते आतापर्यंत बर्फात गोठून राहिले आहे.
पण आता ते मोकळे झाले आहेत. पर्माफ्रॉस्टमध्ये पुरलेले विषाणू शतकानुशतके कोणत्याही सजीवांच्या संपर्कात आलेले नाहीत. कोणत्याही जीवाच्या संपर्कात आल्यावर त्यांची प्रतिक्रिया कशी असेल हे सांगणे कठीण आहे.
Aix-Marseille University च्या स्कूल ऑफ मेडिसिनमधील जीनोमिक्स आणि बायोइन्फॉरमॅटिक्सचे प्राध्यापक जीन-मिशेल क्लेव्हरी म्हणाले की, या विषाणूंवर अजून बरेच अभ्यास करायचे आहेत. या विषाणूंचा वेळीच अभ्यास केला नाही, तर भविष्यात बर्फ वितळल्यावर ते बाहेर येतील. मग धोका अधिक वाढेल.
हे रोगजनक व्हायरस आहेत. ते वेगाने मानवांना संक्रमित करू शकतात. यातील तीन विषाणू सर्वात नवीन आहेत. त्याचे वय 27 हजार वर्षे आहे. हे विषाणू मॅमथ विष्ठेपासून प्राप्त झाले आहेत. बर्फात गोठले होते. यांना मेगाव्हायरस मॅमथ, पिथोव्हायरस मॅमथ आणि पांडोराव्हायरस मॅमथ अशी नावे देण्यात आली आहेत.
याशिवाय बर्फात मृतावस्थेत सापडलेल्या सायबेरियन लांडग्याच्या पोटातून दोन नवीन विषाणू सापडले आहेत. त्यांची नावे Pacmanvirus Lupus आणि Pandoravirus Lupus अशी आहेत.
जेव्हा हे विषाणू तपासले गेले तेव्हा असे आढळून आले की ते माती आणि पाण्यात असलेल्या एकल-पेशी अमिबाला संक्रमित करतात. संधी आणि योग्य वातावरण मिळाल्यास ते धोकादायक रोगजनक बनू शकतात. याचा अर्थ भविष्यात मोठ्या प्रमाणावर महामारी किंवा संसर्ग पसरू शकतो. ते अजूनही संसर्ग पसरवण्यास आणि स्वतःची प्रतिकृती तयार करण्यास सक्षम आहेत.
फ्रान्सच्या एक्स-मार्सिले विद्यापीठातील शास्त्रज्ञांनी हे संशोधन केले आहे. या लोकांनी यापूर्वी सायबेरियामध्ये 30 हजार वर्षे जुने विषाणू शोधून काढले होते. ही घटना २०१४ सालची आहे. पण आता 48,500 वर्षे जुने विषाणू देखील सापडले आहेत. याचा अर्थ असा की हे पृथ्वीवरील आतापर्यंतचे सर्वात प्राचीन व्हायरस मानले जातील. हा जागतिक विक्रमापेक्षा कमी नाही.